محترم حریف معروف
غداری و چپاول در سه نظام
بخش دوم
غداری و چپاول در دورهٔ موسوم به «مجاهدین»
مقدمه
این گزارش به بررسی مستند بخشی از اقدامات گروه‌های مسلح موسوم به «مجاهدین» پس از سقوط دولت دکتر نجیب‌الله و تصرف کابل می‌پردازد.
اصطلاح «دورهٔ مجاهدین» در این متن به معنای مقطع زمانی ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۵ است که فاقد ساختار حکومتی پایدار بوده و مدیریت کشور در دست ائتلاف‌های متغیر گروه‌های مسلح قرار داشت.
⸻
۱. زمینه ایدئولوژیک
برخی از رهبران مجاهدین برای توجیه چپاول و تصرف اموال دولتی و خصوصی، از تفاسیر خاص و تحریف‌شدهٔ متون دینی بهره می‌بردند.
مطابق اظهارات شخصیت‌هایی مانند عبدالرسول سیاف، برهان‌الدین ربانی، گلبدین حکمتیار، مولوی خالص، اسماعیل‌خان و احمدشاه مسعود، دولت پیشین «دارالکفر» یا «دارالحرب» محسوب می‌شد.
بر این اساس، به آیهٔ ۴۱ سورهٔ انفال استناد می‌شد که بخشی از غنایم جنگی را مشروع می‌شمارد، اما این حکم فقهی به‌گونه‌ای تفسیر می‌شد که شامل اموال عمومی و حتی شهروندان غیرمسلح نیز گردد، یعنی که آدمهارا نیز ( غنیمت جهاد) میشمردند!
⸻
۲. وضعیت رهبران پیش از کسب قدرت
پس از سال ۱۳۵۳-۵۴و فراراز افغانستان، اغلب رهبران گروه‌های جهادی در شرایط مالی خیلی بدبه‌سر می‌بردند:
.گلبدین حکمتیار:
سکونت در فقیرآباد با حمایت محدود مالی سازمان استخبارات نظامی پاکستان (آی‌اس‌آی).
- برهان‌الدین ربانی :
برهان‌الدین ربانی و احمدشاه مسعود زندگی در حاشیهٔ افغان‌کالونی و اتکا به کمک‌های مقطعی نصیرالله بابر با پول ناچیز جیب خرچ….
- مولوی خالص:
با حاجی قدیر وبعدا عبدالحق اقامت در اتاق‌های اجاره‌ای تحت حمایت اختر عبدالرحمن.
- عبدالرسول سیاف:
به نسبت قومیگیری با حفیظ الله امین پس از رهایی محبس، بدون امکانات به پشاور فرار نمود.
ورود کمک‌های کلان مالی پس از حملهٔ شوروی، از جمله تخصیص ۵۰۰ میلیون دلار اولیه توسط ایالات متحده و ایجاد دفتر خدمات عبدالله عزام، شرایط رهبران جهادی را دگرگون ساخت.
خانه‌های مجلل،موتر های لندکروزر و دفاتر مجهز جای زندگی سادهٔ پیشین را خوب ( پُر) کرد.
****
اصل گپ
۳. نمونه‌های مستند چپاول
۱-غارت ذخایر نفتی و غذایی
ذخایر استراتژیک نفت و مواد غذایی در پشته‌های خواجه‌رواش ( ذخیره ممر)و پلچرخی در مدت هفته اول تسلیمی قدرت به حضرتصاحب مرحوم تخلیه شد.
کاهش ناگهانی ۸۰٪ در قیمت مواد غذایی ناشی از ورود این کالاها به بازار آزاد بود.
۲-تصرف و غارت ارگ ریاست جمهوری
نیروهای وابسته به حکمتیار، عبدالرشید دوستم و شورای نظار به ارگ وارد شده و آثار تاریخی، احجار قیمتی، تجهیزات و اشیای با ارزش را با موتر های کاماز و۳۰۲را از ارگ خارج کردند. چهار موترکاماز از این اشیا به مسیر پنجشیر-اندراب-تخار منتقل و سپس فروخته شد.
گاوصندوقها مملو از آثار قیمتی، طلا کاری شده ، کتابهای خطی ….بودند!
( قوماندان جمعه با افرادش از دروازه شرقی البته به کمک( رفقا) داخل شد.
همچنان یحیی از انابه وداکتر گلستان فرزند صدیق باافرادش به درون دلکشاه وحلقه دوم ارگ توسط ( رفقا) جابجا شدند،
افراد گلبدین با حدودأ ۱۲ عراده جیپ های مختلف جاپانی در روز روشن با جنرال رفیع ازراه دروازه عمومی جانب چهار راه پشتونستان تشریف آوردند ، وداخل ارگ شدند)
۳-انتقال ذخایر دلاری بانک مرکزی
۱-حدود ۴۰۰ میلیون دلار نقد موجود در خزانهٔ بانک مرکزی، به دستور مستقیم برهان‌الدین ربانی به احمدشاه مسعود تحویل داده شد.
( خزانه دار عمومی نزد استاد ربانی آمد وگفت:
استاد حدود ۴۰۰ میلیون در خزانه داریم، چطور کنیم؟
استاد فرمود: به آمر صاحب تسلیم کنید، او میداند که چه بکند!
سناتور اعتراض میکند ومیگوید که:
استاد باعرض معذرت که انتقال وتسلیمی سرمایه ملی عمل ناثواب است!)
اگر کسی نمیپذیرد من سه تن شاهد دارم که ۲ نفر آن انشالله حیات هستند.
۴-چپاول مراکز تجاری و بازرگانی
بازار سرای شازده، انحصارات بازرگانی، مغازه‌ها و گدام‌های دولتی توسط گروه‌های مختلف غارت گردید.
۳.تخلیه مراکز نظامی و شفاخانه‌ها
پایگاه‌های نظامی، شفاخانه‌های اردو و انبارهای تجهیزات در کابل و ولایات به‌طور کامل تخلیه شدند. حتی تخت‌خواب‌ها و وسایل ابتدایی نیز باقی نماند.
وبزرگترین غداری تاریخ
۴-فروش تجهیزات نظامی و طیاره های نظامی……. حتی مُلکی کشور
۵۶۶ فروند هواپیمای نظامی یافروخته ویا ( کباړ) شد!همچنین بیش از دو هزار دستگاه تانک و ماشین زرهی از دوران امیر شیرعلی‌خان تا دولت نجیب‌الله به فروش رفت.
نمونه روشن این وطنفروشی،
یک چاین تانگ T۷۲ مدرن از جانب پاکستان همین حالا بالای تپه، ومیل آن بطرف خوست نشان گرفته، بروید ببینید!
۵-. سرقت اسناد محرمانه وزارت خارجه
آرشیف معاهدات و اسناد مهم سیاست خارجی تخریب و اسناد حیاتی مفقود شد. برخی شواهد نشان می‌دهد که این اقدام با هدایت مستقیم سرویس استخبارات پاکستان صورت گرفت.
۶-تصرف زمین‌ها و املاک وقفی
برخی رهبران، املاک و دارایی‌های وقفی را میان افراد و نزدیکان خود تقسیم کردند.
( دعوای احمد شاه احمد زی وسیاف بالای نمرات زمین بخصوص ۲۵ با منازل باقیمانده از اعراب جهادی! خیلی مشهور است.
۷-سوءاستفاده‌های انسانی
مواردی چون فروش دختران مهاجر به اتباع عرب، اعزام جنگجویان به جبهه‌های خارجی با دریافت مبالغ مشخص، و فروش آثار تاریخی و جواهرات که گزارش وثبت خیلی زیاد است
⸻
چراجایگاه حکمتیار در این فهرست نیست؟
دسترسی محدود حکمتیار به ذخایر کابل، ناشی از غارت پیشین مناطق شرقی توسط نیروهای حقانی و فرماندهان محلی، یکی از دلایل اصلی آن بود.
از درد نرسیدن به ( غنیمت)جهاد کابل را راکت باران نمود.یعنی
( بمه که نشد والله اگر تو هم آرام بخوری)
⸻
نتیجه‌گیری
دورهٔ موسوم به حکومت مجاهدین، علاوه بر درگیری‌های خونین داخلی، با حجم گسترده‌ای از غارت منابع ملی، تخریب زیرساخت‌ها، فروش دارایی‌های نظامی و فرهنگی و استفادهٔ ابزاری از دین برای توجیه اقدامات غیرقانونی همراه بود. این رخدادها تأثیرات عمیقی بر ساختار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی افغانستان بر جای گذاشت.
⸻
یادداشت منابع
مصاحبه‌های ضبط‌شده با فرماندهان جهادی، آرشیف مرکز اسناد شفاهی افغانستان، ۱۳۹۰.
خاطرات شفاهی مقامات پیشین مجاهدین، ضبط‌شده در استکهلم.
گزارش دفتر خدمات عبدالله عزام، پشاور، ۱۹۸۳.
داده‌های بازار کابل، بهار ۱۳۷۱، بآرشیف وزارت تجارت.
شهادت شاهدان عینی، کابل، تابستان ۱۳۷۱.
گفت‌وگو با جنرال شمس، معاون پیشین ریاست ده،
گزارش اتحادیهٔ بازار کابل، ۱۳۷۲.
مصاحبه با مسئول پیشین شفاخانهٔ نور،
گزارش وزارت دفاع پیشین افغانستان، ۱۳۷۵.
سند محرمانه آرشیف وزارت خارجه، بازیابی‌شده توسط پژوهشگران مستقل، ۲۰۰۷.
دوسیه ثبت زمین در ادارهٔ اوقاف، ۱۳۷۳.
شهادت فرماندهان محلی، ولایت ننگرهار، ۱۳۷۲.
روایت شاهدان محلی از مناطق چهارآسیاب و جاجی، ۱۳۷۱.
هنوز ختم نشده
در بخش بعدی قصه دستگیری فرزند کوچک ربانی با یک بکس کلان یکنیم متره دالر نقد در میدان هوایی مزار
ومتباقی چور گران نقدی را مینویسم.
البته با ذکر نامهای شاهدین زنده
و این آدم در کتاب خود میگوید که:
چهل هزار دالر انجنیر عارف سروری گرفت که دوعراده موتر تانگ آبکش بخرد! هیچ دیگه
پیسه ره گرفت ورفت!
هنوز سه ماه قبل از سقوط طالبان اول بود.