محترم عبدالقیوم میرزاده
بیطرفی فعال افغانستان در منطقه و جهان
میتواند عامل ثبات منطقوی و جهانی گردد
هلند، اپریل ۲۰۲۵
بتاریخ ۲۰ ماه می سال روان بنابر دعوت وانگ ویی وزیر خارجهٔ چین وزیرخارجهٔ پاکستان عازم چین گردید و متعاقب آن امیر خان متقی وزیر خارجهٔ حاکمیت بر سر اقتدار در افغانستان بعد از سفر ایران عازم چین گردید و طی دیدار هایی با وزرای خارجهٔ چین و پاکستان، گفت‌وگوهایی پیرامون همکاری‌های ترانزیتی، امنیتی و اقتصادی، از جمله احتمال پیوستن افغانستان به طرح اقتصادی سی‌پک China-Pakistan Economic Corridor- CPEC یا راهرو اقتصادی چین – پاکستان، انجام شده‌است. در این چارچوب، چین از توسعه‌ی همکاری‌های سه‌جانبه حمایت کرده و پیشنهادهایی برای ایجاد ساختارهای نهادینه برای تحقق کامل این پروژه مطرح کرده است. هر سه وزیر خارجه روز چهارشنبه مؤرخ ۲۱ ماه می طی مجلسی نتایج این گفتگو ها را مثبت ارزیابی کرده درباره استفاده از نیروی بالقوه این مکانیسم سه جانبه و پیشبرد همکاری با منافع متقابل توافق کردند و دستآورد های این گفتگو و تفاهنامه ها را وانگ یی وزیر خارجهٔ چین چنین ارزیابی کرد:
- تقویت اعتماد متقابل سیاسی و پایبندی بر حسن همجواری همدیگر
- بهره‌گیری کامل از مکانیسم گفت و گوی سه جانبه وزیران خارجه سه کشور و برگزاری هرچه زودتر ششمین گفت و گوی سه جانبه وزیران خارجه سه کشوردر شهرکابل
- نزدیک تر کردن تبادلات و ارتباطات دیپلماتیک
- تعمیق همکاری‌ها در زمینه سازندگی مشترک "کمربند و جاده"، گسترش امتداد کمربند اقتصادی چین و پاکستان CPEC به افغانستان و تقویت ارتباطات شبکه اینترنتی در منطقه
- پیشبرد همکاری عملی و گسترش زمینه‌های همکاری و ارتقای سطح همکاری
- مخالفت با هرگونه تروریسم، همکاری در اجرای قانون و مبارزه با نیروهای تروریستی مورد نگرانی هر سه طرف، هوشیاری و جلوگیری از مداخله نیروهای بیگانه در امور داخلی کشورهای منطقه
- حفظ صلح و ثبات منطقه و تلاش برای فراهم کردن محیط مطلوب تجاری برای توسعه سه کشور
پروژهٔ بزرگ زیربنایی سی پک یا رهرو و یا دالان اقتصادی چین در پاکستان که با سرمایه گذاری کشورچین با آنکه از چندین سال بدینسو در پاکستان مطرح و تقریباً بی سر و صدا در معرض اجرا قرار داشت، اما رسماً در ۲۰ اپریل سال ۲۰۱۵ با سرمایه گذاری مقدماتی ۴۶ میلیارد دالر از جانب شی جین پینگ رئیس جمهور چین و نواز شریف صدراعظم وقت پاکستان طی عقد ۵۱ قرار داد و تفاهمنامه بکار خویش آغاز کرد. هدف از این پروژه تقویت وتغییر اقتصاد پاکستان از طریق مدرن‌سازی سیستم‌های حمل‌ونقل جاده‌ای، خطوط ریل، هوایی و انرژی و اتصال بنادر گوادر و کراچی پاکستان به ایالت سین کیانگ چین و فراتر از آن از طریق مسیرهای زمینی است. لازم به یادآوری است که ایالت سین کیانگ چین با کشورهای مغولستان، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، افغانستان، پاکستان و هند هم سرحد است و در ادوار مختلف تاریخ جاده باستانی ابریشم نیز از همین طریق عبور می‌کرد. با اکمال این پروژه بزرگ حمل و نقل، چین میتواند با دور زدن راهرو های موجود تنگه های مالاکا و دریای چین جنوبی با مصارف کمتر و راه کوتاه تر هم محصولات صنعتی و زراعتی خویش را به اقصا نقاط جهان برساند و هم انرژی های متنوع مورد ضرورت و مواد خام صنعتی خویش را با صرفه جویی در وقت و مصارف به حوزه های صنعتی خویش برساند.همچنین در همین راستا نوآوری‌های مشترک فضایی و ماهواره‌ای بین پاکستان و چین در چارچوب CPEC در سال ۲۰۱۶ انجام شد. از ورای قرارداد ها و تفاهم نامه ها تحت پروژه بزرگ یا میگا پروژه CPEC دیده میشود که این میگا پروژه بزرگتر از یک جاده و یا کمربند مینُماید و بسیاری از کشور های مسیر این جاده و کمر بند با ولع تمام مشارکت شان را با همیاری با این پروژه اعلام میدارند. تحلیل گران آنرا با پلان مارشال امریکا بعد از جنگ جهانی دوم در اروپا بمقایسه میگیرند وهم اکنون ظرفیت این میگا پروژه به ۶۲ میلیارد دالر افزایش یافته است.
اخبار رسمی از جریان ملاقات و گفتگو های دیپلوماتیک اخیر وزرای خارجهٔ پاکستان – چین و افغانستان میرساند که در این مذاکرات طرح ها بیشتر در محور پیوستن افغانستان به طرح اقتصادی سی پک میچرخیده است و همچنان در راستای گسترش خطوط مواصلاتی، تسهیلات تجارتی دوجانبه – سه جانبه و ترانزیت چندجانبه از طریق افغانستان توافقاتی بعمل آمده و جانب افغانستان از این طرح ها حمایت کرده است.
هکذا پیشنهاد بعمل آمده است تا گفت‌وگوهای منظم در سطوح عالی بین دولتین افغانستان – پاکستان و چین بمنظور ارتقای تبادلات علمی، فرهنگی میتواند زمینه‌ساز اعتمادسازی پایدار و تقویت بنیادهای همگرایی منطقه ای باشد. زیرا مشارکت چین – افغانستان و پاکستان منحیث ستون اصلی تضمین صلح منطقویی پنداشته میشود.
همچنان در اخبار غیر رسمی از جریان ملاقات ها و توافقات وزرای خارجهٔ افغانستان، پاکستان و چین صدا هایی مبنی بر پیشنهاد پیمان نظامی منطقوی شامل کشور های چین، افغانستان، پاکستان و بنگله دیش بلند گردیده و اخبار آن در صفحات رسانه های اجتماعی دست بدست میگردد.
از صحت و سقم این اخبار نه حکومت بر سر اقتدار در افغانستان چیزی بیان داشته است و نه دولت چین. صرف محمد اسحق دار وزیر خارجهٔ پاکستان در ضیافت تاجران پاکستانی در چین با شور و هیجان ذایدالوصف ابراز داشت که پا کستان پیشنهادی را بمنظور تشکیل یک ائتلاف منطقویی به کشور های افغانستان، چین، و بنگله دیش با شمولیت پاکستان ارائه کرده است.
در شرایط موجود وضعیت منطقوی ناشی از تعلیم، تربیه، تسلیح و رشد عناصر تروریستی از طریق مدارس افراط گرانهٔ مذهبی پاکستان توانایی اکمال سازمانهای تروریستی را بیشتر از هر کشور دیگر جهان دارا میباشد و از هر مانور و امکان در برابر هند و افغانستان از آن استفاده بعمل می آورد، پس نیت پا کستان از پیشنهاد همچو ائتلاف منطقویی معلومدار است.
تجربهٔ افغانستان بعد از کودتای ثور و خاصتاً بعد از تجاوز اتحاد شوروی برای قرن ها به مردم و دولت مداران ما بسیار تجربه آفرین و عبرت انگیز است که بنابر موقعیت سوق الجیش افغانستان بسیار ملی اندیشانه و همگام با منافع ملی ما خواهد بود تا منحیث کشور بیطرف فعال با تمام کشور های جهان و همچنان همسایگان روابط حسنه و همکاری های فرهنگی، تجارتی، علمی وتکنالوژیک تأمین کرده و از همه امکانات و محمل ها برای رفاه، انکشاف و آبادانی افغانستان بهره ببرد و از شمولیت در هر نوع ائتلاف منطقوی و جهانی که کشور ما را درگیر رقابت های کشور های بزرگ میگرداند بپرهیزد.
افغانستان با ثبات و بیطرف زمینه و امکانات اتصال منطقوی و جهانی را برای همه کشور های منطقه و جهان در داد و ستد های تجارتی، فرهنگی و تکنالوژیک فراهم میگرداند و در غیر آن دیدیم که با گرایش های یک جانبه و دوست و دشمن شمردن کشور های منطقه و جهان چه آشوب بزرگی منطقه را فراگرفت و کمتر کشور پُر آشوبی در جهان را پیدا میکنید که به نحوی از تروریست پروری دهه هفتاد پاکستان و جنگ های افغانستان متأثر نباشد.